Koningsbreuk - Gilde Sint Anthonius en Sint Barbara

Ga naar de inhoud
Toen het gildezilver nog niet op vesten werd gedragen maar de zilveren platen als een ketting aan elkaar geschakeld waren, was de naam hiervan koningsbreuk, een ingeburgerd gebruik een “recht” van de koning. De grandeur van het gilde wordt gedemonstreerd aan de zilveren platen waarvan elk gilde er vele heeft, zo ook het Gestels gilde. Daarbij staat de papegaai centraal. De papegaai is meteen ook het oudste zilverstuk dat het gilde in bezit heeft. Een deskundige schat de ouderdom op 15e, begin 16e eeuw. Helaas is hij niet meer helemaal compleet. Zo behoort in de snavel een kruisboogje te hangen.
Aan de papegaai hangt wel een juweel (medaillon) bestaande uit een platte ring met kabelrand met opschrift “die ionghe scuts van sinte mychielsgestel”, dat lange tijd zoek is geweest, maar dat uiteindelijk werd teruggevonden bij kastelein Franske van Berkel op zolder toen deze zijn café Overberg overdroeg aan zijn opvolger; het gilde Sint-Anthonius en Sint-Barbara had lange tijd zijn thuisbasis in dit café. Het medaillon was vroeger niet aan de vogel bevestigd, maar werd gedragen door de Hoofdman aan een strikje op de revers van zijn jas.
Het gilde heeft 57 zilveren keizers- en koningsplaten, 119 zilveren herdenkings- en prijzenplaten en drie zilveren keizervogels. Al het zilver wordt gedragen op twee koningsvesten en drie prijszilvervesten.

Het oudste koningszilver is, zoals in het begin gezegd, van 1612 en 1613 en werd geschonken door Dielis Pieter van den Veen. De oudst bekende keizer is Willem Hanrickx van der Donck. Hij schoot zichzelf tot koning in 1616, 1617 en 1618, drie jaar op een rij dus. De volgende keizer volgens het zilver is Everdt van der Kamme. Van hem zijn er een koningsplaat van 1729 en in 1738 voegde hij opnieuw een koningsplaat, maar ook de keizersplaat aan het gildezilver toe.
Op de koningsplaten staat vaak het beroep van de koning uitgebeeld. Zo staan op de platen die Evert van der Kamme in 1729 en 1738 schonk een brouwerskuip met roerspanen.
Tot slot is er nog een hoofdmanschild, dat door de hoofdman wordt gedragen als teken van zijn waardigheid. Het werd geschonken in 1962 door burgemeester P.G.V. Kamerbeek bij het 350-jarig bestaan van het gilde. De eerste drager was Bert van Berkel, de tweede Henk Eijkemans, de derde Frans Schellekens. De vierde en huidige drager is Mathieu van Berkel; jawel, zoon van de eerste drager.
Aan de grootte en de uitvoering van de zilver platen kan men de welvaart aflezen, die heerste toen de platen werden geschonken: grote platen, goede tijden, kleine platen, slechte tijden.

(c) 2011-2024 Gilde Sint Anthonius en Sint Barbara / Mari van Oorschot
Terug naar de inhoud